Arya 2 yaşına girdiğinden ve kakasını yaptığını söylemeye başladığından beri tuvalet eğitimi mevzu hep gündemimizdeydi ama ister üşengeçlik deyin ister hazır hissedememe deyin ben bir türlü mevzuya giriş yapamadım. Bir iki kez teşebbüs ettim ama devamını getiremedim vazgeçtim. Ama Arya kafamdaki 3 yaş sınırını aşınca kaçacak yer kalmadı.
Geçtiğimiz hafta sonu Arya'nın bezini çıkardık. Arya bu durumdan çok mutlu oldu. 15 dk.lık aralarla tuvalete gittik ve çoğunda tuvaletini yaptı. Sonra ben sormadan o söylesin diye bir süre bekledim. Ve beklenen oldu, Arya oyuna dalıp olduğu yerde çişini yaptı. Ama o kadar şaşırıp o kadar üzüldü ki "Annecim bir daha yapmıcam" diye diye ağladı. Gercekten de bir daha benzer bir kaza olmadı. Bundan önce bir kez de kaka kazası olmuştu. Gerçi o zaman altında bez vardı; anne kaka yapcam diyerek tuvalete gitmek istedi ama meğerse çoktan yapmış :)
Evde tuvalet eğitimi ile geçen hafta sonundan sonra Arya kreşe bezsiz gitti ve tüm günü kazasız atlattı. Tuvaleti geldiğinde öğretmenine "Öğretmenim benim çişim geldi" demiş :) Evde de söylüyor artık ben sormasam da. O zaman gelelim eğitimin püf noktasına!
Tuvalet eğitiminin en önemli püf noktası karşılıklı hazırbulunuşluk. Sadece annenin istemesi ya da çocuğun belirli işaretleri göstermesi yetmiyor. Eğer 2 taraf da hazırsa herşey tıkır tıkır işliyor. Öncelikle annenin psikolojik olarak kendini hazır hissetmesi ve 2-7 gün arası bir süreyi çeşitli kazaları temizlerken geçirmeyi göze alması gerekiyor. Tabi çocuğun verdiği hazırbulunuşluk sinyallerini de gözlemlemek gerek. İlk iki koşul sağlandıysa anne ve çocuğun evde olacağı bir haftasonu eğitime başlanmalı. Sabır tüm bu sürecin olmazsa olmazı. Ufak kazalar olabilir, büyük kazalar olabilir, inada bindirip çatlayana dek tuvaleti reddeden bir miniğiniz olabilir. Sabır ve sakinlik çok önemli ki ben de bir kez kaybettim sakinliği maalesef.
Tuvalet eğitimi her konuda olduğu gibi çocuktan çocuğa değişiklik gösterecektir tabi ki. O yüzden bu konuda yazılan çizilen kurallara birebir uymaya çalışmak sizi de çocuğunuzu da yıpratabilir. Tuvalet eğitiminin kesin bir zamanı ya da şekli yok bence. Mesela tuvalet eğitimine bir kez başlayınca bir daha hiç bez bağlamamak gerekli yani geceleri de bezsiz yatırmak gerekiyor düşüncesi herkes için uygun olmayabilir.
Gece uykusu çok derin olan ya da bir kez uyandı mı bir daha sabaha kadar uyumayan bir çocuğu tuvalet için gece uyandırmak hiç mantıklı değil. Bir de bu çocuk çok süt içiyorsa... Böyle durumlarda herkes kendine uygun çözümler üretebilir. Artık her yaş çocuk için gece kilodu denilen kilot şeklinde bezler bulunabiliyor. Yine yatmadan önce çocuğun tuvalete gitmesi ve giydirilen şeyin bez değil kilot olduğu vurgulanması gerekiyor tabi ki. Sabah da ilk iş yine tuvalete gidilmesi bu sürecin de hızlıca atlatılmasına yardımcı olacaktır.
Eğitimin karar vermesi zor olan basamaklarından biri oturak ve tuvalet adatörü arasında seçim yapmak. Ben ilerde bir de oturaktan tuvalete geçme aşamasıyla uğraşmak istemediğim için direk tuvalete alışmasını tercih ettim. Bence böylesi her açıdan daha kolay çünkü yeni nesil alengirli oturaklar tuvaletten çok oyuncağa benziyor ki bu durum tuvalete gitmekten çok oyuncaklar oynamak için bahane yaratmakla ve sizi uzun dakikalar boyunca oturagın yanına mahkum etmekle karşı karşıya bırakabilir. Ayrıca dışarı çıktığınızda oturak yanınızda değilse çocuğunuzu tuvalete götürmeniz bir işe yaramayabilir. Tabi yine de bu da kişisel bir karar.
Tuvalet eğitimi süresince kendi durumumuzu başkalarınınkiyle karşılaştırmamak çok önemli. O 3 günde öğrenmiş, bu 5 günde, bizim 7 oldu demek demoralize etmekten başka bir işe yaramayacaktır. Bunun yerine kazandığınız küçük zaferlerle motive olmaya çalışın. Bugün dünden daha az kaza yaşadık, yarın daha da azalacak diyerek devam etmek daha kolay.
Duruma çocuk açısından bakacak olursak bu süreci biraz eğlenceli hale getirmek gerektiğini anlarız. Yeni bir elbise, yeni iç çamaşırları ve başarılı geçen günün sonunda ufak teşekkür ve başarı hediyeleri işe yarayan yardımcılar. Mesela Arya en çok kakasını tuvalete yapma konusunda zorlandığı için biz bu durumu bir ödül anlaşması ile çözdük. Kazasız geçen 3 günün sonunda babası Arya'ya eğer kakasını tuvalete yaparsa çok sevdiği bonibonlardan alacağını söyledi ve görev tamamlandı :D Siz de aşırıya kaçmadan ufak oyuncak ya da sevdiği bir yiyecek ile ödüllendirme yapmayı deneyebilirsiniz. Ayrıca el yıkamayı ve sifona basmayı da eğlenceli hale getirebilirsiniz.
Sonuç olarak Arya'yla tuvalet eğitimi deneyimimize bakarak iyi ki 3 yaşa kadar bekledik diyorum. Daha önce ne ben ne de Arya tam hazır degilmişimiz ki ufak çaplı denemelerimiz hep kısa sürdü ve işe yaramadı. Tuvalet eğitimi için en doğru zaman sizin öyle hissettiğiniz zaman bence. Herkese şimdiden kolay gelsin :)
